De Friese Elf Steden

1. De Friese elf steden

Friesland beleef je écht door alle elf steden te bezoeken. Als een parelsnoer liggen de monumentale stadjes, de grote en kleine steden door de provincie. Het weer staat schaatsen vaak niet toe, maar minstens zo bijzonder is het om de route te voet, fietsend, varend of met de auto af te leggen: Leeuwarden, Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum. De sporen van het rijke handelsverleden en de vroegere zeevaart zijn overal zichtbaar. Elke stad heeft haar eigen charme.

Foto: Theo de Witte

2. Woudagemaal: kracht van stoom en water

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water. Het UNESCO Werelderfgoed Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld. Bij extreem hoogwater wordt het historische stoomgemaal nog steeds ingezet om het teveel aan water in het IJsselmeer te lozen. Ook buiten het unieke stoomspektakel om is het Woudagemaal een leuk dagje uit voor zowel jong en oud. Open van februari t/m de kerstvakantie.

Foto: Daniël Hartog

Woudagemaal
De Ongerepte Waddenzee

3. De ongerepte Waddenzee

De ongerepte natuur, adembenemende vergezichten en rust. Het waddengebied is en blijft bijzonder. De Waddenzee is niet alleen ‘Neerlands trots’, maar vormt ook wereldwijd een uniek gebied. Bovendien heeft de Waddenzee sinds 2009 de status Werelderfgoed gekregen. Hier heeft het getij vrij spel, komen duizenden trekvogels voedsel zoeken, en in en op de wadbodem leven miljoenen diertjes en dieren. Ruik de zilte zeelucht onder het krijsen van de meeuwen, maar geniet bovenal van het uitzicht over de kwelders en het wad.

4. Kornwerderzand aan de Afsluitdijk

Op Kornwerderzand, op de rand van land en zee, ervaar je het weidse uitzicht op de Waddenzee en het IJsselmeer. Hier aan het begin van de Afsluitdijk gebeurt veel: de inpassing van stromingsturbines voor getijdestroming, de Vismigratierivier en de verruiming van de sluis. Op Kornwerderzand bevindt zich het Kazemattenmuseum (de Afsluitdijk in de Tweede Wereldoorlog), surfers en kite-surfers gaan vanaf het strandje het IJsselmeer op en fietsers beginnen of eindigen hier hun tour over de 32 kilometer lange Afsluitdijk.

Foto: Beeldbank RWS

Kornwerderzand Aan De Afsluitdijk
Skûtsjesilen

5. Skûtsjesilen: traditie en vrijheid

Iedereen die van zeilen houdt kijkt er jaarlijks naar uit: het skûtsjesilen. Spanning en strijd, wind en water, vrijheid en traditie. In Friesland zijn er al ruim 25 jaar twee competities: het SKS– en het IFKS-skûtsjesilen. Ze worden tijdens de Noordelijke bouwvak georganiseerd. De wedstrijden op de Langweerder Wielen, de Fluessen, het Tjeukemeer, het Slotermeer en het IJsselmeer bij Lemmer. Tijdens de SKS-wedstrijden zeilen er 14 skûtsjes mee en in de IFKS-vloot zo’n 60.

Foto: ThomasVaer Fotografie

6. Zeilevenement de Sneekweek

De Sneekweek is het grootste binnenwater zeilevenement van Europa: de perfecte combinatie van gezelligheid en sportiviteit. Of, zoals ze in Sneek zeggen: “Overdag om de eer, ’s avonds voor de sfeer.” Gedurende de dag wordt er fanatiek gezeild op het Sneekermeer, daarna is er gezelligheid op het eiland en in de stad. De Sneekweek vindt plaats rondom ‘het Starteiland’, een eiland in het Sneekermeer waar de Koninklijke Watersportvereniging Sneek (KWS) gehuisvest is. Het Starteiland ligt enkele kilometers van de binnenstad van Sneek.

Foto: Theo de Witte

Zeilevenement de Sneekweek
Thialf

7. Pure schaatsbeleving: Thialf

Thialf: het huis van kampioenen, de kraamkamer van schaatslegenden, de concertzaal van uitzinnige schaatsfans.’ Dat klopt. Tijdens de grote schaatsevenementen voel je de bijzondere sfeer in het stadion. Op de tribunes juichen uitzinnige schaatsfans en voel je de pure emotie als schaatshelden dichtbij voorbijrijden op het snelste ijs van Nederland. Door de sfeer, de in oranje gehulde fans en de dweilorkesten staan de evenementen bekend als het Fries Carnaval.

Foto: Thialf

8. Het Rijsterbos: majestueus en statig

Een majestueus bos met eeuwenoude bomen en statige lanen, aan de rand van het IJsselmeer, op slechts 1 km afstand van de camping: het Rijsterbos. Het werd in de 18e eeuw aangelegd rond het adellijk Huize Rijs, dat later is afgebroken. In het bos leeft wild, waaronder dassen en reeën. Je treft er vogels als de buizerd, bonte specht, nachtegaal en de bosuil. De steenkist, het veertiende-eeuwse grafveldje, de in ere herstelde Slottún en het vredestempeltje zijn van historisch belang. Het Rijsterbos sluit aan op het Mirnser Klif.

Foto: Tristan Fopma

Het Rijsterbos
Met Klifrak Op De Fluessen

9. Met Klifrak op de Fluessen

Met een rondvaart over de meren, sloten en kanalen van Zuidwest Friesland beleef je een unieke dag. De Fluessen is het één-na-grootste meer van Friesland. Een rondvaart over de Fluessen met salonboot Klifrak vertrekt vanaf Galamadammen bij Koudum, maar je kunt ook opstappen op andere locaties zoals Sneek, Grou of Heeg. De Klifrak is een schip met een rijke historie en met geen enkele ander schip in Friesland te vergelijken. De Klifrak is als vrachtscheepje gebouwd met een stoommachine en uiteindelijk omgebouwd als passagiersschip.

Foto: De Oorden rondvaarten & partycruises

10. Dineren aan het IJsselmeer in Molkwerum

Direct aan het IJsselmeer, tussen Stavoren en Hindeloopen, ligt Molkwerum. Een dorp met een rijk zeevaardersverleden, dat wel het Venetië van het Noorden werd genoemd. Tegenwoordig telt het dorp een kleine vierhonderd inwoners. Aan de rand van het IJsselmeer tegen het dorpje Molkwerum aan, ligt restaurant ’t Stasjons Kofjehús. Echtpaar Wim en Sippie en hun team willen het de gasten altijd naar hun zin maken. Met een uitgebreide à la carte-kaart en een flexibel keukenteam is het altijd mogelijk om in overleg iets verrukkelijks op de tafel te krijgen.

Foto: Restaurant ’t Stasjons Kofjehús

Dineren Aan Het Ijsselmeer In Molkwerum
Meesterschilder Jopie Huisman

11. Meesterschilder Jopie Huisman

Het Jopie Huisman Museum is gewijd aan het werk en het leven van de Friese autodidacte meesterschilder Jopie Huisman. Hij schilderde de gewone man en de alledaagse dingen in zijn omgeving. Jopie verstond de kunst om in gesprek te gaan met zijn medemens en wist deze dialogen om te zetten op het doek. Het Jopie Huisman museum in Workum is één van de bekendste in Noord Nederland en toont werken van de bekende Friese schilder. Het museum is een aanrader voor zowel kunstliefhebbers als het brede publiek.

Foto: Jopie Huisman Museum

12. Vestingstad Sloten

Of je nu zeilt, surft, fietst of wandelt, in Sloten kom je het gehele jaar ogen en oren te kort. Het stadje uit de 13e eeuw, is de kleinste Elfstedenstad van Friesland, heeft een beschermd stadsgezicht en is autovrij. Het oude kanon bij de korenmolen wordt in de zomer iedere vrijdagavond afgeschoten door de stadsschutterij. Van 1 juli t/m 19 augustus verzorgt de stadsomroeper elke donderdag een stadswandelingen die eindigt met een rondvaart. Sloten, waar oude tradities herleven.

Foto: Jelte van der Meer

Sloten
Ameland

13. Ameland: dichtbij en toch ver weg!

Het vakantiegevoel begint zodra je op de boot stapt naar het prachtige Waddeneiland Ameland. Neem ’s ochtends al één van de eerste boten, zodat je de hele de dag de tijd hebt om per fiets Ameland te ontdekken. Geniet van zuivere zeelucht, prachtige natuur met duinen, strand en wad. Maar ontdek ook de cultuur en de vier karakteristieke dorpen met hun terrasjes en gezellige winkels. Bezoek de musea en duik in de interessante geschiedenis van Ameland. Of maak een boottocht en beklim de vuurtoren.

Foto: VVV Ameland
 

14. Fries Museum in Leeuwarden

Of je in de buurt bent, een geboren Fries of gewoon van mooie dingen houdt: dit gloednieuwe museum wil je niet missen. In het Fries Museum in Leeuwarden ontdek je alles over de elf steden en het platteland, de haat-liefdeverhouding met het water, de zoektocht naar het typisch Friese en de plek van Friesland in de wereld. Je gaat er vooral naartoe voor het museum natuurlijk, maar ook voor een heerlijke kop koffie, een origineel cadeautje of een filmbezoek.

Foto: Fries Museum Leeuwarden

Fries Museum In Leeuwarden
Koninklijk Eise Eisinga Planetarium

15. Koninklijk Eise Eisinga Planetarium

Aan het plafond van een prachtig grachtenhuis in Franeker bevindt zich het oudste nog werkende planetarium ter wereld. Dit nauwkeurig bewegend model van het zonnestelsel werd tussen 1774 en 1781 gebouwd door de Friese wolkammer Eise Eisinga. Tot op de dag van vandaag toont het Planetarium de actuele stand van de planeten. Bekijk vervolgens de uitgebreide verzameling van historische astronomische instrumenten. In het Planetariumcafé kun je terecht voor een lunch of een kopje koffie.

16. Sybrandy’s Speelpark: uren speelplezier

In Zuidwest Friesland, in de prachtige bossen van Gaasterland, ligt Sybrandy’s Speelpark. Het park, ontstaan uit een vogeltjespark, is uitgegroeid tot een kleinschalige speelpark. Kinderen tot een jaar of 13 kunnen zich geweldig vermaken in de meer dan 40 attracties en speeltoestellen. Klimmen tot 10 meter hoogte tot griezelen in het spookhuis. Ook de alleskleinsten zullen uitgeput en tevreden naar huis gaan. Sybrandy’s Speelpark ligt 3 km van de camping en is van april t/m september geopend.

Foto: Sybrandy’s Speelpark

Sybrandy’s Speelpark
Stadiontour Sc Heerenveen

17. Stadiontour sc Heerenveen

Altijd al eens in de spelerstunnel van het Abe Lenstra Stadion willen staan? Benieuwd hoe het veld er uitziet vanuit de zakenloges? Doe dan de Stadiontour bij sc Heerenveen. Die geeft een volledige inkijk in het thuisdomein van sc Heerenveen; de zakenloges, wasruimtes, perskamer, tribunes, het veld en -indien mogelijk- de kleedkamer. De Stadiontour wordt verzorgd door rondleiders die al van jongs af aan bij sc Heerenveen betrokken zijn.

Foto: sc Heerenveen

18. Fries Scheepvaart Museum in Sneek

In het Fries Scheepvaart Museum staat de geschiedenis van de Friese scheepvaart centraal. Maar ook de historie van de stad Sneek en omgeving komen ruimschoots aan bod. Het gaat dus niet alleen over skûtsjesilen, de Sneekweek en de Friese zeemacht, maar ook over de Elfstedentocht en over de Sneker Waterpoort. En er is een prachtige verzameling zilver te zien. Er is een gezellig museumcafé en voor de kinderen is er een spannend Kindermuseum.

Foto: Fries Scheepvaart Museum

Fries Scheepvaart Museum In Sneek
Kameleon Terherne

19. Kameleon Terherne

Beleef de avonturen van Hielke en Sietse en ervaar het 50’er jaren boerenleven; stap in de wereld van de Schippers van de Kameleon. Vaar mee in de Kameleon, survival op het Avontureneiland en slenter door de straten van Lenten. Voor jong én oud biedt Kameleon Terherne een dag vol plezier, beleven en ontdekken. Van picknicken en genieten van de natuur en de rust tot in bomen klimmen het trotseren van het moeras. Bij mooi én bij slecht weer.

Foto: Kameleon Terherne

20. Het 1e Friese Schaatsmuseum

In een karakteristiek pand in Hindeloopen is het 1e Friese Schaatsmuseum gevestigd. Klein gestart in 1983, maar inmiddels het grootste museum op schaatsgebied. Het Schaatsmuseum bezit niet alleen de grootste collectie schaatsen en sleeën ter wereld, maar de complete geschiedenis van de Elfstedentocht is hier te bewonderen. Beeldmateriaal en unieke attributen, zoals de stempelkaart van Piet Kleine, brengen de legendarische tochten tot leven. Bij het museum zit het gezellige pannenkoekenhuis De Friese Doorloper.

Foto: Friese Schaatsmuseum

1e Friese Schaatsmuseum
Oerol Festival

21. Oerol Festival, een fenomeen!

Jaarlijks verandert het eiland Terschelling in juni tien dagen lang in één groot podium voor theater, dans, straattheater, beeldende kunst en muziek: Oerol Festival. Honderden kunstenaars strijken neer om nieuwe dingen te presenteren. De voorstellingen worden speciaal, vaak ter plekke, voor de locaties gemaakt. Van grote spektakelstukken tot mime, van intiem muziektheater tot hilarische circusvoorstellingen, van westerns tot interactieve installaties. In de duinen, op het strand, in bossen, op dijken, in schuren en gewoon op straat.

Foto’s: Moon Saris

22. De Teatertún: de kracht van lokaal

In 1959 werd in het Freulebosje in Rijs een openluchttheater gebouwd. In 1991 is om dit theater een wandel- en recreatietuin aangelegd, ‘De Teatertún‘. De kracht van Gaasterland is bepalend voor de sfeer en beleving in De Teatertún. Het grote openluchttheater is nog steeds het belangrijkste onderdeel van De Teatertún. De Friese taal speelt een grote rol en is bij veel (muziek)voorstellingen de voertaal. De Teatertún is minder geschikt voor kinderen onder de 10 jaar.

Foto: Teatertún Rijs

De Teatertún
Strandfestival Glemmer Beach

23. Strandfestival Glemmer Beach

Elk jaar vindt op het strand van Lemmer het grootschalig driedaags muziekevenement Glemmer Beach plaats. Met 25.500 bezoekers in 2016 is Glemmer Beach één van de grootste festivals van Friesland. Een mooie line-up is een vast ingrediënt voor  Glemmer Beach en dit jaar zullen Anouk, de Golden Earing en Guus Meeuwis er schitteren. Van 31 augustus t/m 2 september genieten bezoekers, met blote voetjes in het zand, van een fantastische sfeer, grote muzikaliteit en een prachtig uitzicht over het IJsselmeer.

Foto: Glemmer Beach

24. Frysk Lânbou Museum

Ontdek het Frysk Lânbou Museum! De geschiedenis van Friesland is onlosmakelijk verbonden met de landbouw. In het Fries Landbouwmuseum in Eernewoude ‘by de boer’ maak je op een levendige manier kennis met 2000 jaar agrarische geschiedenis van Friesland. Hoe hielden onze voorouders het hoofd boven water? Hoe werkten ze? Welke problemen kwamen ze tegen in hun strijd om een bestaan op te bouwen? Ontdek het in het landbouwmuseum.

Foto: Frysk Lânbou Museum

Frysk Lânbou Museum
Ballonfeesten Joure

25. Kleurrijke Ballonfeesten Joure

17 juli tot 21 juli 2019 vindt de 34e editie van hét ballonspektakel van Nederland plaats: de Friese Ballonfeesten. Meer dan 20.000 bezoekers komen naar dit kleurrijke festival in Joure. Iedere avond is de lucht bezaaid met tientallen heteluchtballonnen! Maar jong en oud zullen extra genieten van de speciale ballonnen in de vorm van Angrybird, een motor, een auto, een molen, Van Gogh, enzovoort. Geniet ook van de kermis, de marktkraampjes, de muziek en leuke demonstraties.

Foto: Gewoan Dwaan / Douwe Bijlsma

26. Sneek: shoppen, terrasje, museum

Sneek is een bruisende watersportstad. Maar Sneek is meer! De stad is rijk bedeeld met monumentale gebouwen en oude stadsgezichten. Het oudste gebied ligt rondom de terp de Grote of Martinikerk. Het meest bekende bouwwerk in Sneek is de Waterpoort, het symbool van de rijkdom van de stad. Sneek heeft diverse musea, een gezellig en gevarieerd winkelcentrum en is rijk aan terrassen, cafés en restaurants. Sneek ligt ten zuidwesten van Leeuwarden, het is de grootste plaats in de gemeente Súdwest-Fryslân.

Foto: ThomasVaer Fotografie

Sneek
Natuurmuseum Fryslân

27. Natuurmuseum Fryslân

In Natuurmuseum Fryslân kun je de natuur zien, horen en ruiken. Maar ook voelen. Boven en onder water. In de lucht en op het land. Want bezoeken is beleven. Voor jong en oud. Op drie verdiepingen vol informatie, bijzondere dieren en planten, opdrachten, proefjes, spelletjes en andere verrassingen die uitnodigen om ontdekt te worden. En een overdekt binnenplein voor nog meer leuke activiteiten. In de tijdelijke expositiezaal zijn wisselende tentoonstellingen te zien.

Foto: Natuurmuseum Fryslân

28. Orchideën Hoeve: parels van de natuur

De Orchideeën Hoeve in Luttelgeest is geheel overdekt en zeven dagen per week geopend. Wandel over avontuurlijke paden en ontdek duizenden soorten orchideeën. Maar je ziet nog veel meer. De Vlinder Vallei met duizenden vlinders is de grootste vlindertuin in Europa. In de Lorituin wonen meer dan tachtig papegaaitjes. Kleine aapjes roetsjen in het Regenwoud voorbij. In het water zwemmen koikarpers, meervallen en schildpadden. Een speelparadijs, een restaurant, een winkel; alle ingrediënten voor een geslaagd dagje uit!

Foto: Orchideeën Hoeve

Orchideën Hoeve
De Wyldemerk

29. De Wyldemerk: Libellenreservaat

Zandput De Wyldemerk is een bijzonder natuurgebied in Zuidwest Friesland. In de jaren ’60 zijn door zandwinning allerlei poeltjes en vennetjes ontstaan. Die zijn uitgegroeid tot een prachtig natuurgebied waar veel planten en dieren zich thuis voelen. Al wandelend krijg je ze goed te zien. Er lopen koeien en geiten los rond en door de aanwezigheid van de verschillende watertypen is dit natuurgebied zeer aantrekkelijk voor libellen. Er zijn maar liefst 35 libellensoorten aangetroffen. Staatsbosbeheer heeft dit gebied daarom de status van ‘libellenreservaat’ gegeven.

Foto: Jan Tijsma

30. Pitch u0026 Putt Golf Koudum

Centraal gelegen in het landschap van Zuidwest Friesland ligt de schitterende Pitch & Putt Golfbaan Koudum. Pitch & Putt Golf wordt gespeeld op een kleine 18-holes baan. Na een instructie ontvang je alle materialen (golfclubs, ballen, tees en scorekaarten) en ben je klaar om een rondje te spelen! Een 18-holes ronde duurt ongeveer 2 tot 2,5 uur. Pitch & Putt Golf is voor iedereen geschikt, je hebt er geen GVB voor nodig of iets dergelijks. Je kunt bij Pitch & Putt Golf Koudum genieten van koffie en taart, een lunch/diner of een lekkere bittergarnituur.

Foto: Pitch & Putt Koudum

Meer inspiratie op doen? Kijk eens bij Toeristen Informatie Friesland.

Pitch & Putt Golf Koudum

De Wite Burch is centraal gelegen tussen de Friese Meren, de Gaasterlandse bossen én het IJsselmeer.